YÜCEL TANYERİ

Ben, Yücel Tanyeri
Duydum ki merak ediyormuşsunuz,
Hususi hayatımı,
Anlatayım:
Evvela hekimim, yani
Büyücü falan değilim.
Burnum var, kulağım var,
Pek biçimli olmamakla beraber.
Lojmanda otururum,
Üniversitede çalışırım.
Ne başımda bulut gezdiririm,
Ne sırtımda mühr-ü nübüvvet.
Ne İngiliz kralı kadar
Mütevaziyim,
Ne de Celâl Bayar'ın
Sabık ahır uşağı gibi aristokrat.
Ispanağı çok severim
Puf böreğine hele
Biterim
Malda mülkte gözüm yoktur.
Vallahi yoktur.
Orhan Veli ile Melih Cevdet'tir
En sevdiğim şairler.
Bir kızım vardır,
İki de torunum pek muteber;
İsmini söyleyemem
Çiçekle uğraşanlar bulsun.
Ehemmiyetsiz şeylerle de uğraşırım,
Ne bileyim,
Belki daha bin bir huyum vardır.
Amma ne lüzum var hepsini sıralamaya.
Onlar da bunlara benzer...


Beni, benden iyi anlatan Orhan Veli'ye teşekkürlerimle...

29 Ekim 2021 Cuma

EDESSA NEKROPOLÜ...

 

- 20 Eylül 2021, Şanlıurfa -

Şanlıurfa'da.
Görülecek her şey bir arada.

Edessa Kalesi de.
Halilülrahman gölü de...
Muhteşem Müzeleri de.
Roma Nekropolü de...

Toplanmışlar bir bölgede.
Gezebilirsiniz hepsini bir günde.

"Nekropol" kelimesi.
İki kelimenin bileşkesi.
Nekroz Ölü
Ve Polis Şehir kelimeleri...

İkisi birleşince.
Dönüşüyor Nekro-Polis'e.
Kısaca Nekropol Ölüşehri'ne.
Bizdeki Mezarlık kelimesine...

Burası Yakubiye mahallesinde.
Kale Eteği bölgesinde.
Yani surların hemen ötesinde.
Edessa şehrinin dışında bir bölge...

Kale Eteği bölgesi.
Gecekondularla dolu bir yerdi.
2012 senesiydi.
Buradan bir yol geçirilecekti...

Belediye kazılara başladı.
Kaya Mezarlarına rastlandı.
Burası bir Nekropol alanıydı.
Alanın temizlenmesi 5 yıl  aldı...

Burası bir iskân sahasıydı.
Bu mezarlarda yaşanıyordu.
659 ev ve dükkan yıkıldı.
Alan tümüyle temizlendi, açıldı.
103 tane Mezar Odası.
Ortaya çıkartıldı...

Alan kireçtaşı kayalıklarıydı.
Mezarlar kayalara oyulmuştu.
Her mağara bir aile mezarıydı.
Mezarlar 1600-1800 yıllıktı. 
MS 2-4. yy arasında yapılmıştı.
Helen ve Roma kalıntılarıydı...

Bu Kaya Mezarları.
Kayaya oyularak yapılmıştı.
Tarihi değerleri vardı.
Ama yıllar boyu.
Hor kullanılmış, harap olmuştu...

Kızılkoyun Kaya Mezarları.
Arkeoloji ve Mozaik Müzesinin.
Hemen yanında, Şanlıurfa'da.
Burası da.
Bir Açıkhava Müzesi aslında...

Binlerce yıldan fazla.
Ölüler yatmıştı bu Mezarlıkta.
Yüz yıl kadar da.
İnsanlar yaşadı bu kovuklarda.

Bomboş artık, 21. yüzyılda.
Açık tutuluyor yalnızca.
Günde birkaç sayıda.
Meraklının dolaşımına...

 

Kızılkoyun Nekropolü fotoğraflarım:
.

25 Ekim 2021 Pazartesi

HALEPLİBAHÇE MOZAİK MÜZESİ...

 

- 20 Eylül 2021, Şanlıurfa -


Anlatmıştım Şanlıurfa Müzesini.
Büyüklük ve Arkeolojik önemini.
Son yazımda.
Bloğumda...

İşte bu Mozaik Müzesi de.
Bulunuyor ayni yeşil park içinde.
"Haleplibahçe.
Mozaik Müzesi" ismiyle...

Haleplibahçe.
Şanlıurfa'nın merkezinde.
Eyyubiye mahallesinde.
Gecekondulu bir bölge...

2006 senesinde.
Kentsel Dönüşüm Projesiyle.
Bir kazı başlar Haleplibahçe'de.
Toprak yüzeyinden 2 m derinlikte.
Karşılaşılır Mozaiklerle...

Kazı hemen durdurulur.
Kurtarma çalışmalarına başlanır.
Bölge Sit Alanı ilan edilir.
Kentsel Dönüşüm iptal edilir...

Başlanır Arkeolojik araştırmalara.
Mozaiklerin D. Roma İmp.'na.
Ve MS 5-6. yüzyıl'a.
Karar verilir ait olduğuna...

Roma dönemi kalıntıları.
Bir Amazon Villası,
Hamam bir de Geometrik Villa.
Taban yapısı bulunur burada...

Bunlardan Amazon Villası.
Görkemli Mozaikli tabanı.
Aşil ve Truva Savaşı.
Amazonların avlanması.
İle ilgili saklar mozaik yapıları...

2007-2009 arasında çalışılır.
Tüm mozaikler özenle ele alınır.
Tamamı gün yüzüne çıkarılır.
"İn-situ" yani "yerinde" tutulur...

Bir mimari düzenleme tasarlanır.
Daire biçimli bir plân yapılır.
İnşaat üç yılda tamamlanır.
2015 yılında Müze ziyarete açılır...

Müze,  82 m çapında.
Dairesel bir tasarımla
6000 m2 kapalı sergi alanıyla.
Ülkemizin kolonsuz inşasıyla.
En büyük yapısı aslında...

Amazonlar Villasındaki.
"Avlanan Amazonlar" mozaiği.
"Zebra götüren Zenci".
Ve "Ktisis" mozaiği.
"Orpheus" ve "Akilleus" eserleri.
Müzenin keyifle gezilen mozaikleri...

Savaşçı Amazon Kraliçelerine.
Yer verilen mozaiklerde.
Onların yaşantısı resmedilmekte.
Ve bu mozaikler yeryüzünde.
İlk örnek olarak kabul edilmekte...

4 mm2 boyutunda.
Ve Fırat nehrinin kendi taşlarıyla.
Yapılmış bu mozaik eserlere.
Dünyaca büyük önem verilmekte...


Şanlıurfa Mozaik Müzesi fotoğraflarım:
.

20 Ekim 2021 Çarşamba

ŞANLIURFA MÜZESİ...

 

- 21 Eylül 2021, Şanlıurfa -


Gerçek bir Açıkhava Müzesi.
Şanlıurfa şehri.
Ayrıca, Şanlıurfa Vilayeti.
Barındırır birçok Ören Yeri'ni...

Birçok Peygamber burada.
Şanlıurfa'da.
Dünyanın ilk Tapınağı da.
Göbekli Tepe'de Urfa'da...

Uzun yıllardır yörede.
Bir dizi Höyüklerde ve.
Çok sayıda Antik bölgelerde.
Yapılan kazılar da bu vilayette...

Neolitik dönem eseri.
Dünyanın 1.80 m yüksekliği.
Ve doğal büyüklükteki.
Dünyanın ilk insan heykeli.
Buradaki kazılarda keşfedildi...

Böyle zengin antik bir şehire.
Gerekliydi artık bir Müze.
Yetinmediler bir tanesiyle.
Yapıldı iki tanesi birlikte...

Bunlardan birisi.
Şanlıurfa Arkeoloji Müzesi.
Muhteşem mimarisi.
İle ülkemizin en görkemlisi...

Açılmış 2015 yılında.
30 dönüm büyüklük alanıyla.
Türk Müzeleri arasında.
İlk sırada bulunmakta...

Sahip, 14 ana Sergi Salonu'na.
Ve 33 canlandırma mekanına.
Müzede 5000 eser bulunmakta.
Geziliyor kronolojik sıralamayla...

Başlıyor sergileme.
Paleolitik Dönemle.
Sürüyor Neolitik Dönemle.
Bitiyor İslami Dönem eserleriyle...

Her Döneme ait objeler.
Deliciler, Kesici aletler, İdoller.
Küpler, Seramikler, Mühürler.
Takılar, Kolyeler, Sikkeler.
Çeşitli Heykeller bu Müzedeler...

Neolitik Dönem eseri.
İnsan boyutundaki.
Dünyanın ilk insan heykeli.
Müzede önemli eserlerden birisi...

Artık Fırat'ın suları altında bulunan.
Nevali Çori Tapınağı'ndan.
Geriye kalan eserler de.
Bu Müze'de görülebilmekte...

12 bin yıl öncesi Göbeklitepe'de.
Ortaya çıkartılan Tapınak içinde.
Bilinen tarihi değiştiren objeler de.
Yine bu Müze'de sergilenmekte...

Güzel planlanmış bu çağdaş Müze.
Gezilebiliyor 4.5 km yürümekle. 
Tüm eserleri hakkıyla görmeye.
En az 8 saat vakit gerekmekte...

Biz söyleyelim de...


Şanlıurfa Müzesi Fotoğraflarım:

.

15 Ekim 2021 Cuma

ZEYTİNLİ KÖŞK...


 - 13 Ekim 2021, Urla-İzmir -


Çocukluğumuzda ve gençliğimizde.
Kahvaltıyı yapardık hep aile fertleriyle.
Bisküviyi şekerli çaya batırır yerdik.
İki dilim peynir, zeytin varsa sevinirdik...

Sonra zaman hızla değişti.
Kahvaltıya domates, salatalık eklendi.
Ama vakit önemliydi.
Okula, işe yetişilmeliydi...

Hızlı giyinme vakti geldi.
Üniversiteye gidilecekti.
Belki de işe yetişilecekti.
Kahvaltılar zamanla bireyselleşti...

Derken kahvaltı.
Ortadan kalktı.
Kahvaltının yerini simit aldı.
Yolda karın doyurulma başladı...

Sonra o da kalktı.
İş yerinde neyse ki çay vardı.
İşe gelinirdi.
İki-üç çay peş peşe içilirdi...

Sonra eski kahvaltılar hatırlandı.
Ama hazırlayacak kimse kalmamıştı.
Pazar günleri uygundu.
Bir yerlere giderek kahvaltılar başladı...

Önce köy kahvaltısı denildi.
Sonra serpme kahvaltı icat edildi.
Van'daki sokak kahvaltısı örnekti.
Kahvaltıda bir kuş sütü eksikti...

Bu adet çok tutuldu.
Kahvaltı çeşitleri çoğaldı.
Kahvaltıya ayrılan zaman uzadı.
Dostlarla kahvaltı adeti başladı.
Brunch denilen bir kavram çıktı...

Bu mekânlarından birisi.
Urla yerleşimli.
"Zeytinli Köşk" isimli.
Güzel bir Zeytin Bahçesi...

Yalnızca ama yalnızca.
Kahvaltıya yer var burada.
Öğlen-Akşam gelmeyin.
Servis yok, bilin...

10 dönüm araziye kurulu.
Bahçe zeytin ağaçları ile dolu.
Turgut Kahraman sahibi.
Kendisi iyi bir sanatçı ve yelkenci...

Atatürk, çıktı Samsun'a.
19 Mayıs 1919'da.
Turgut Kahraman, kolları sıvadı.
Yelkenci arkadaşlarını topladı...

100. yıl, kutlanacaktı Samsun'da.
19 Mayıs 2019'da.
70 yelkenli çıktılar İzmir'den yola.
Ulaştılar Samsun'a gün doğumunda...

Turgut Kahraman ressamdı.
Kalemi kağıdı aldı.
Urla'da 17 metre denize daldı.
Atatürk'ün bir portresini yaptı...

Bunlarla da kalmadı.
Atatürk heykelleri, resimleri çalıştı.
Bunların arasına ekledi başkalarını.
Zeytinli Köşk'e ayrı bir renk kattı...

Kahvaltı yapmak amaç ise.
Sabah vakti dolgun bir menüyle.
Atatürk'le ve
Çeşitli Dünya Liderleriyle.
Sinema-Tiyatro Artistleriyle.
Türk Büyükleriyle.
Sporcu ve Şairlerle birlikte.

İlk hedef, Zeytinli Köşk'e...


Zeytinli Köşk fotoğraflarım:
.

11 Ekim 2021 Pazartesi

GÖBEKLİ TEPE...

 

- 19 Eylül 2021, Göbekli Tepe, Şanlıurfa -


MÖ 8000-5500 yılları arasında.
On bin yıl önce, Neolitik Çağda.
İnsanlar kilden kaplar yapmış.
Tahıl üretimine başlamış...

Hayvanları ehlileşirmiş.
Duvarlara şekiller çizmiş.
Basit evler, köyler kurmuş.
Birlikte yaşamaya başlamış...

Tüm bu gelişmeler.
Günümüzden 10 bin yıl önce.
Başlamış ve
Sürmüş yaklaşık 3500 sene... 

Taş aletlerin yanı sıra.
Bakırın kullanılmasına.
Ve metal eşya yapımına.
Başlanmıştır Kalkolitik Çağ'da.
Ancak MÖ 5500-3000 arasında...

Göbekli Tepe'nin önemi.
İşte çıkıyor burada.
Bu dönemler başlamadan daha.
Farklı buluntular çıktı ortaya. 
Göbekli Tepe, Urfa'da...

Bilinen en eski yapılar Malta'da.
Mısır'da, İskoçya'da.
Mezopotamya'da bulunsalar da.
Bunlardan eskiydi Urfa...

Buluntular, Göbekli Tepe'de.
Mısır Piramitleri'nden 7500 sene.
Stonehenge'den 7000 sene.
Malta Tapınakları'ndan 6500 sene.
Mezopotamya'daki ilk kente göre. 
Ait idi 5000 sene daha öncesine...

Göbekli Tepe'den önce.
Değinmek gerekiyor Nevali Çori'ye.
Nevali Çori, Fırat nehri kenarında.
Urfa'nın Hilvan kazasında.
Bir antik yerleşim aslında...

Nevali Çori kalacaktır sular altında.
Atatürk Barajı yapıldığında.
Acil bir plan hazırlanır.
Kurtarma kazılarına başlanır...

Burada bir yapı ile karşılaşılır.
Su geçirmez taş zemini vardır.
T biçimli sütunlar saptanır.
Dinsel bir yapı olarak yorumlanır...

Yapı içinde ilginç objeler vardır.
İnsan, hayvan yontuları bulunur.
MÖ 8500-7900'e tarihlenir.
Bunlar Neolitik Döneme aittir.
Günümüzden 10 bin yıl öncedir.
Ve yerleşik yaşam bulgularıdır...

Alman Arkeolog Klaus Schmidt.
1994 yılı bir Ekim gününde.
Bölgeden Şavak Yıldız ile.
İlk kez gider Göbekli Tepe'ye...

Karşılaşırlar orada.
Bir yalnız ağaç'la.
Üzerinde bağlanmış çaputlarıyla.
Eski bir ziyaret yeridir bura...

Çanak-çömlek parçaları.
Ufak çakmaktaşları.
Ve Nevali Çori benzeri.
Bir T taş sütun çeker ilgisini...

Kazılara başlanır 1995 yılında..
Klaus Schmidt getirilir Başkanlığa.
2007 senesinde.
Klaus Schmidt, 2014'de ölse de.
Kazılar halen de devam etmekte...

Geçen 26 yıllık zamanda.
Karşılaşılır çok önemli bulgularla.
Dairesel biçimli taş duvarlar.
10-12 tane T biçimli sütunlar...

Bunların ortasında.
Karşılıklı iki büyük taş durmakta.
Taşların üzerinde insanlara.
Ve hayvanlara ait şekiller bulunmakta...

Sütunların ağırlığı.
Değişmekte 10-12 ton arasında.
Şimdiye kadar rastlandı 6 Tapınağa.
20'ye varacağı sanılıyor kazılarla...

Bu yapılar teknik incelemelerle.
MÖ 9600-7300 senelerinde.
Günümüzden 11.600 yıl önce.
İnşa edilmişti Göbekli Tepe'de...

Neolitik Çağ'ın erken evresinde.
Yani bilinene göre MÖ 8000'lerde.
İnsanlar göçebeydi o dönemde.
Sahip değillerdi çömleğe bile...

Buluntular Göbekli Tepe'de.
Yaşanan döneme göre.
İleri bir Mimari tekniğe. 
Ve Kültüre işaret etmekte...

Göbekli Tepe bu özellikleriyle.
Alındı UNESCO 2011 senesinde.
Dünya Mirası Geçici Listesine.
2018'de de girdi Kalıcı Listeye...

Burası, 12 bin yıldır.
Bilinen tarihin sıfır noktasıdır.
İnsan ve onun dinsel yapılarının.
İlk başlangıcıdır...

Göbekli Tepe için sözün özü:

10 bin sene önce başka yerlerde:
Tabak-Çanak vardı sadece.
2 bin sene daha da öncesinde:
Heykel-Tapınak Göbeklitepe'de...


Göbekli Tepe Fotoğraflarım:
.

8 Ekim 2021 Cuma

ESKİ URFA EVLERİ...

- 18-22 Eylül 2021, Şanlıurfa -

"Urfa şehrinin kalesi ve 
tek katlı sur varoşunun içinde ve dışında
toplam 2.600 kireç, toprak ve cibis ile yüzleri örtülü
şenlikli, bakımlı yapı ve güzel hanelerdir".

Evliya Çelebi Seyahatnamesi, 1648
....................

Şanlıurfa'ya bu gidişimde.
Konakladım eski bir mahallede.
"Vilayetler Evi" isminde..
Bir Butik Otel'de...

Burası.
Dokuz ayrı Konaklı.
Birbiri ile bağlantılı.
Birleştirilmiş bir yapı...

Onikiler, Halepli Bahçe.
Şair Nabi, Göbeklitepe.
Halilürrahman, Kaliruha.
Kazancı BedihAynzeliha.
Adı verilen Konaklarla.
Burası bütün bir yapı aslında...

Buranın önemli özelliği.
Urfa'nın eski bir mahallesi.
Ve antik-tarihi.
Yapılarla ve evlerle birlikteliği... 

Her sabah erken kalkıp burada.
Buranın daracık sokaklarında.
Tipik Urfa evleri arasında.
Başlıyordum dolaşmaya...

Bazı zamanlarda.
İki kişinin yan yana.
Zor dolaştığı sokak aralarında.
Evler, yüksek taş duvarlarıyla...

Pencereler açılmıyor sokağa.
Ama bu duvarların arkasında.
Geniş bir avlu oluyor havuzuyla.
Bir iki de ağacıyla...

Evler yüksek duvarlı, iki katlı.
Dışa değil içe dönük yapılı.
Bu hem alakalı sıcak iklimle.
Hem de güvenlik ve mahremiyetle...

Sokağa bakan bir Başoda.
Sokağa taşan Konsoluyla.
Kuzeye bakan Eyvan'ıyla.
Gün boyu serin olan mekanıyla.
Aileyi toplayan ortamıyla...

Avludaki alt odaların damlarında.
Yaz geceleri yatılır açık havada.
Gündüz de yarar salça yapmaya...

Zir-i zemin yani zeminin altında.
Zerzembe denilen mekanlar da.
Yani bodrum katı da.
Kiler olarak kullanılmakta...

Dar sokak aralarında.
Kemerli yapılar üstünde bir oda.
Kabaltı deniliyor buna.
Güzel görüntü verirken bir sokağa.
Serinlik oluşturuyor yaz aylarında...

Sözün kısası, daracık sokakları.

Avluları, havuzları, damları.
Eyvanları, kemerleri, kapıları.
Hamamları, kilerleri, kabaltıları.
Merdivenleri ve konsolları.

İle eski Urfa evleri tam yaşanılası...


Eski Urfa Evleri fotoğraflarım:
.

2 Ekim 2021 Cumartesi

ŞANLIURFA...

- 18-22 Eylül 2021, Şanlıurfa -

"Nuh Tufanı'ndan sonra yapılan eski şehirlerden biri de budur ki Semud kavminden Ruhay adlı-bir melik yapmıştır. Daha sonra melun Nemrud bu Ruha'nın suyu ve havasından hoşlanıp yaşadıkça ilahlık iddiasında bulunmuş ve 200 sene bu şehirde oturmuştur. Hazret-i İbrahim aleyhisselamı bu şehirde Nemrud ateşine attığı mancınıkları açıkça bellidir ki Cenab-ı Rabbü'l-izze Habib'ine "Biz de: 'Ey ateş, İbrahim'e serin ve esenlik ol!' dedik." ayetini kıssa yoluyla indirmiştir. Nice bin melikten melike nasip olmuştur. Hazret-i İsa, Urfa'ya kayser hükümdar iken seyahat ile bu şehre gelip ibadet ettiği Mesih kilisesi hala mamurdur. İncil'i bu kilisede Havariler yanık ses ile rehavide okuduklarından ruhavi (rehavi) makamı derler. Zira Urfa Kalesi'nin birinci yapıcısı da Ruha'dır. Hala bu şehrin ismi halkın dilinde meşhur galat ile Urfa'dır, ama doğru ismi Ruha'dır"                                                      Evliya Çelebi, Seyahatname, III. Cilt 1. Kitap, 1648

.......................


Kentin ilk adı Edessa.
"Suyu bol" anlamında.
Süryaniler Urhay demiş buraya.
Araplar da Ruha...

Osmanlı zamanında.
20. yüzyılın başlarına kadar da.
Adı kalmış hep Ruha.
Sonra da dönüşmüş Urfa'ya...

Kurtuluş Savaşımızda.
Gösterdiği kahramanlıklarla.
Ödüllenmiş İstiklâl Madalyası'yla.
İsmi de çevrilmiş Şanlıurfa'ya... 

Tarihsel varlığıyla.
Önemli bir kent Şanlıurfa.
İnsanlığın ilk yerleşimi burada.
MÖ 9600-7300 arasında.
11.600 yıl olmuş nereden bakılsa...

Bulunan Balıklıgöl kazılarında.
Ve ait olan MÖ 9000 yılına.
İlk insan heykeli Urfa Adamı da.
Sergilenmekte Şanlıurfa'da...

Dinsel inanç açısından da.
Çok önemli bir yer Şanlıurfa.
Göbeklitepe'deki yapılanmalarla.
İnsanın en eski tapınağı da burada...

MÖ 2000'li yıllarda.
Bulunuyordu Harran'da.
Ay ve Güneş Tanrıları'na.
Ait olan Tapınaklar da burada... 

Yine 4000 yıl öncesinde.
Yaşayan MÖ 2000'lerde.
Ve saygı gören her 3 Dinde.
İbrahim Peygamber de.
Doğmuştu bu şehirde...

Onun doğduğu mağara da.
Yaşadığı mekân da.
Ateşe atıldığı alan da.
Ayn Zeliha'nın gözyaşları da.
Yanan odunların dönüştüğü balığa.
Kutsal Balıklıgöl de burada...

İbrahim Peygamberin torunu.
Yakup Peygamber de.
Sabır küpü Eyüp Peygamber de.
Şuayip Peygamber de.
Elyesa Peygamber de.
Hep bulunmuşlar bu yörelerde...

Anlatılacak menkıbeler de çok.
Görülecek yerler de.
Şanlıurfa kentimizde. 
Bu güzel bölgede...

Balıklıgöl ve çevresi.
Mevlid-i Halil Külliyesi.
Halil-ür Rahman Camii.
Şanlıurfa Kalesi.
Daracık sokakları, taş evleri.
Göbeklitepe'si, Müzeleri.
Müzikli Sıra Geceleri.
Uzun hava türküleri.
Hz. Eyüp Makamı.
Gümrük Hanı, Çarşıları.
Harran'ı, Güvercin satıcıları.
Halıcıları, tarihi Mağaraları.
Değişik İnsan yapısı.
Çiğ Köftesi, Urfa Kebabı.
Lahmacunu, Kadayıfı.
Hele olmazsa olmazı.
Kırmızı İsot'u ve Salçası...

Hepsini pek nakledemesek de.
Her tarafını görüntüleyemesek de.
O mistik ortamda bulunmak.
Acısını, tatlısını tatmak.
Gidip oraları görmek.
Müziğine eşlik etmek.
İnsanlarını tanımak gerek...


Şanlıurfa'dan bazı fotoğraflarım:
.