BAMYACILAR ve LAHANACILAR...

 

- 24 Mayıs 2022, Merzifon-Amasya -

Kış mevsiminde çıkar ortaya çünkü er'dir lahana

Korkmaz soğuktan, çünkü yiğitlerin başıdır lahana.

Şekil ve içim olarak Keykavus'un gürzüne benzer gerçi

Can verir insana, çünkü taze gül yaprağıdır lahana.

Düzülmez yüz bini, bir ipliğe bamya gibi

Arabayla gezer lahana, sanki arslandır lahana.

Hiçbir zevk ve mutluluk, anlaşıldı olmazmış onsuz

Olur mu Helva sohbetleri, olmasa eğer lahana

Lâyıktır ona, İlhami ne tür övgüler yazsa

Lahanacım, lahanacım, lahanacım, lahana...

(İyi bir Lahanacılar taraftarı olan padişah III. Selim'in

 İlhami mahlası ile Lahana için yazdığı şiirdir)

....................

Şimdi sorsam size.
Hangi takımı tutuyorsun diye?

Her kafadan bir ses çıkar.

Kimisi Feneri tutar.

Kimi de Gassarayı tutar...

Bizde öyle çok takım var ki.

Çoğu Şehir takımları belli.

Konya'sı, Kayseri'si.

Kasaba takımı bir kesimi.

Alanya'sı, Bahçeşehir'i...

Say sayabildiğin kadar.

Trabzon'dan Siirt'e kadar.

Her yerde bir Şehir takımı var.

Önce Şehrin ismini yazarlar.

Ardına bir de Spor takarlar...

Osmanlı'da Futbol yoktu.

Bittabii Dersaadetspor da yoktu.

At, Cirit, Ok, Güreş vardı.

Bunlar da bireysel yapılırdı...

1391-1402 seneleriydi.

Bundan 600 yıl öncesiydi.

Babası Yıldırım Bayezid.

Şehzadesi I. Mehmed'i.

Amasya'ya Sancak Beyi.

Olarak göndermişti...

Şehzade I. Mehmet.

Ya da Çelebi Mehmet.

Gençti, dirayetliydi.

Olgundu, yetenekliydi...

I. Mehmet'in lâkabı.

Kirişçi idi.

İyi bir yay kirişcisiydi.

İyi ok atar, iyi de güreşirdi.

Ama futboldan bihaberdi...

Ordunun Süvari Birliği.

Savaş eğitiminin bir bölümü.

Çelebi Mehmet'in.

Diğer bölümü.

Şehzade Murat'ın eğitimindeydi...

I. Mehmet, Amasya'da mukimdi.

Ş. Murat,  Merzifon'da görevliydi.

Amasya'nın meşhurdu Bamyası.

Merzifon'un da Lahanası...

İki ayrı Cirit takımı kurdular.

Bamyaspor diye isim vermediler.

Lahanaspor hiç demediler.

Şehremininden yardım almadılar...

Amasya takımı Bamyacılar'dı.

Bamyacılar, mavi rengi seçti.

Lahanacılar'ın rengi ise yeşildi.

İki takım meydane geldi.

Rekabet artık önemliydi...

600 yıl öncesiydi.

Osmanlı'da ilk Derbi.

Amasya ile Merzifon arasındaki.

Yedikır Çayırı'nda gerçekleşti...

1413-1421 yıllarında.

İki rakip askerî takım arasında.

Sıkı bir rekabet gelişti bir anda.

Çeşitli savaş oyunları yapıldı.

Giderek Askerî beceriler arttı...

Seyirciler arasında.

"Haydi Lahanacılar" ya da 

"Vurun Bamyacılar" diye en fazla.

"Lahanaya kuvvet, Bamyaya lezzet"

Şeklinde tezahüratlar yapılırdı.

Kavga, küfür, dövüş asla olmazdı...

Zaman geçtikçe.

Padişahlar da Şehzadeler de.

Takımlardan birinin ateşli taraftarı.

Ve hatta oyuncusu olmaya başladı...

Çelebi Mehmet'in oğlu.

II. Murat ve

Torunu Fatih S. Mehmet döneminde.

Bu rekabet sürdü büyük ölçüde.

Savaş oyunlarının gelişmesiyle.

Okçuluk, Cirit, Kale fetheyleme.

Gibi Askerî eğitimlere geçilmesiyle.

Osmanlı Ordusu güç kattı gücüne...

Bu güçlenme.

1453 senesinde.

Yol açtı Konstantiniye'nin fethine.

Ve Osmanlı'nın daha da güçlenmesine...

Bamyacılar ve Lahanacılar.

Arasında gerçekleştirilen bu oyunlar.

Çelebi Mehmet'in torunu.

Fatih'in İstanbul'u almasından sonra.

Taşındı İstanbul'a.

Ve gittikçe gelişti burada...

Enderun, Osmanlı Devleti.

İçin Asker ve İdarecilerin yetiştirildiği.

En önemli Eğitim birimleriydi.

Enderun'da bu oyunlara askerin gelişmesi.

İçin büyük önem verilirdi...

Yetişenler Enderunda.

Sadrazam, Kaptanı Derya.

Yeniçeri Ağası, Eyalet Valisi.

Gibi önemli görevlere getirilirdi...

Bamyacılar ve Lahanacılar arasında.

Bu rekabet İstanbul'da.

Sürdü yüzyıllar boyunca.

Şehzadeler ve Padişahlarla.

Bu takımların taraftarlarıyla.

Ve onların yoğun katılımıyla...

Örneğin III. Selim.

28. Osmanlı Padişahı.

Lahanacıları tutardı.

30. Padişah II. Mahmut sıkı.

Bir Bamyacılar taraftarıydı...

Dersaadet'in çoğu yerinde.

Anıtlarda, Çeşmelerde.

Ve hatta Mezar Taşlarında.

Rastlarsınız Bamya ya da.

Lahana anıtlarına...

Osmanlı Devlet erkanı.

Lahana ve Bamyacıları.

O kadar benimsedi ki.

Topkapı Sarayı girişinde bile.

Vardı bir Bamyacılar Ocağı...

Ayrıca, 

Cebehane Ocağı'nda.

İki kuleden biri aitti Bamya.

Diğeri de Lahana Ocağı'na... 

Bu rekabet eninde sonunda.

Yol açtı birtakım kavgalara.

Örneğin 1812 yılında.

II. Mahmut'un huzurunda.

Büyükdere'de oynanan oyun.

Çok sert geçmiştir.

Hatta kan dökülmüştür...

4 yıl sonra.

Çırağan Yalısı alanında.

Yapılan Cirit oyunlarda.

Çopur Hasan Ağa.

Pusu kurmuş Şuayip Ağa'ya.

Ve yol açmıştır onun vefatına...

Şuayip Ağa'nın vefatı.

Hem Enderun Ağalarını.

Hem de II. Mahmut Padişahı.

Üzmüştür aşırı...

II. Mahmut, bu olay sonrası.

Cirit oynamayı yasakladı.

Ve 1826 yılında da kaldırdı.

Tümüyle Cirit oynanmasını...

Böylece, Amasya'da atılan temeli.

400 yıllık Derbi.

İstanbul'da sona erdi...

II. Mamut'un bu kararı.

Vaka-i Hayriye olayını.

Yeniçerilerin kaldırılması.

18 Haziran 1826 tarihli.

Kararını da getirdi...

Sağlam kafa.

Bulunur sağlam vücutta.

Demişler ama hesap etmemişler.

Sporda rekabet nerelere gider...

Bamyacılar Lahanacılar  fotoğrafları:

(tüm internetten alınmıştır)

https://photos.google.com/u/1/share/AF1QipMmkSWVefZ4pToM8bHBEqgZ5LwWqJIELwgU4uJHt2MBHbwzwYRliL5oMOa6ujBw7A/photo/AF1QipNxC57uLpF6qisMmJ9Tk2RWmv5EEMDL0-yL8bi8?key=ckM4cjNGOUpWZXFGZ1V4azdCRVF3Rkx1TDVKaml3

.