TELGRAFIN TELLERİ...

Durmadan sesler alacak Sesler vereceksin Uyuyamayacaksın Ta gün ışıyıncaya kadar... Melih C. Anday, Telgrafhane şiirinden - . .-.. --. .-. .- ..-. ---. .-.. -.. ..-- ... - --- .--. Telgraf, önemli bir haberleşme aracıydı. Kapınıza telgrafçı geldiğinde heyecanlanırdınız. İçiniz birden korkuyla dolardı. Heyecanla imzalardınız "alındı kâğıdı"nı. Sonra da çabucak açardınız içe kıvrılmış telgrafı. Büyük harflerle yazılmış yazıları bir çırpıda okurdunuz. Nasıl paylaşacağınızı düşünürdünüz hüzünlü bir haber geldiyse. Ya da içiniz rahatlardı korkulu bir haber gelmediyse... "ACELE" telgraf çekerdiniz bir zamanlar. Kelimeleri sayarak, ücretini hesaplayarak. Ya da "ELT" telgraflar alırdınız çoğu kez. Kapınızı çalan postacıya bahşişini de vererek. Telgrafınızın kısa metni yazar PTT'ye verirdiniz. Nasıl iletilir bilmezdiniz. Ne işlemlerden geçerdi, hiç düşünmezdiniz. O heyecanla farkında bile olmazdınız. Benim babam bir telgrafçıydı. Gençliği hep telgrafhane'lerde geçmişti. Telgrafçılık kolay bir iş değildi. Türkçe'yi, dilbilgisini iyi bilmek gerekirdi. Telgrafçılar önce iyi bir eğitimden geçerlerdi. Mors alfabesi'ni öğrenirlerdi. Sonra da "maniple"yi tıkırdatmayı. Sabahlara kadar uyumamayı. Ve de en kısa sürede telgrafı karşı tarafa ulaştırmayı. Nokta ve çizgi'lerden oluşan Mors harflerini iletirlerdi. Durmamacasına, uyumamacasına. "Maniple" denilen elle kullanılan bir cihazla. Bu sinyaller telgraf direkleri ile nakledilirdi. Tellerle, kablolarla bir telgrafhane'den diğerine. Sonra oradan bir diğerine. Telgrafçılar gece gündüz maniple başında olurlardı. Ayrılamazlardı ondan bir an bile. Ya manipleleri ile tıkırdatırlardı. Ya da karşıdan gelen tıkırtıları dinlerlerdi. Onları hızla çözümlerlerdi. Sonra da büyük harflerle yazıya dökerlerdi. Emek yoğun bir işti telgrafçılık. Çekilesi birşey de değildi, biteviye tıklamak. Veya karşıdan gelen tıkırtıları dinlemek. Not almak, sonra onları yazıya dökmek. Günümüzde artık telgraf direkleri kalmadı. Telgraflar da, çalışkan telgrafçılar da... Telgrafın direkleri artık sema'ya bakmıyor. Yerlerine baz istasyonları kuruldu. Telgrafın tellerine bir süredir kuşlar da konmuyor. Mors alfabesini bilen zaten kalmadı. Onları dinleyen de, çözümleyen de yok. Maniple'ler de monoton sesleri ile tıkırdamıyor artık. Postacılar da artık kapımıza gelmiyorlar. Babamdan kalan "maniple" çalışma masamda öylece duruyor. Yalnız, sessiz ve hareketsiz! Bir daha hiç gelmeyecek dostunu halâ bekler gibi... - . .-.. --. .-. .- ..-. .. -. - . .-.. .-.. . .-. .. -. . -.- ..- .-.. .- .-. -- .. -.- --- -. .- .-. .... . .-. -.- . ... ... . ...- -.. .. .. -. . -... ---. -.-- .-.. . -- .. -.-- .- -. .- .-. .