OZAN ve SAZI...

Aşık Veysel 

(çizim: Gürbüz Doğan Ekşioğlu) -

Saz ya da daha özgün ismiyle bağlama, dut ağacından yapılır.
Bağlama çalan kişiye Sazende denilir.
Ozanlar türkü sözlerini yazarlar.

Bazı ozanlar da hem çalar hem de söylerler.

Türküyü hem yazan hem de söyleyene de Aşık denilir.
Bu saz ve söz ustalarından en bilineni de

Aşık Veysel’dir.

Başlangıçta uzun ince bir yola çıkar.

Dünya bir dolaptır, durmadan döner.
Gül, menekşe, sümbül arasında gezinir.
Ağaçları al giydirir, kuşları dillendirir.
Eser bahar yeli, karlar erir.
Bahar geçer, yazı getirir.

Sen bir çiçek, ben de yaz olsam der.
Dalgın, dalgın alemi seyreder.
Türlü türlü dertlidir, ilacı da yoktur.

Dost, dost diye nicesine sarılır.
Beyhude dolanır, boşa yorulur.
Sadık yâri de kara topraktır.
Sonunda kendi gider, adı kalır yadigâr…

Yalnızca adı değil, dizeleri de yadigâr kalır.
“Ben gidersem sazım sen kal dünyada” der.
Sözlerinin tümü ayrı bir anlam yüklüdür:

....................

Ben gidersem sazım sen kal dünyada
Gizli sırlarımı aşikâr etme
Lâl olsun dillerin, söyleme yâda
Garip bülbül gibi âh-u zâr etme

Gizli dertlerimi sana anlattım
Çalıştım, sesimi sesine kattım
Bebe gibi kollarımda yaylattım
Hayâli hatır et, beni unutma

Bahçede dut iken bilmezdin sazı
Bülbül konar mıydı dalına bâzı
Hangi kuştan aldın sen bu avâzı
Söyle doğrusunu, gel inkâr etme

Benim her derdime ortak sen oldun
Ağlarsam ağladın, gülersem güldün
Sazım bu sesleri turnadan m'aldın
Pençe vurup, sarı teli sızlatma

Ay geçer, yıl geçer uzarsa ara
Giyin kara libas, yaslan duvara
Yanından göğsünden açılır yara
Yâr gelmezse, yaraların elletme

Sen petek misâli, Veysel de arı
İnleşir beraber yapardık balı
Ben bir insanoğlu, sen bir dut dalı
Ben babamı, sen ustanı unutma...

Ben gidersem sazım sen kal dünyada

(Cengiz Özkan'dan):

.